Środki, które miały służyć profilaktyce, stały się kolejnym źródłem finansowania ogółu świadczeń. Federacja Producentów Żywności stanowczo krytykuje realizację celów zdrowotnych związanych z opłatą cukrową i alkoholową. Jak zauważa organizacja, raport przedstawiony przez Najwyższą Izbę Kontroli potwierdził obawy, które towarzyszyły producentom już do kilku lat.
Opłata cukrowa w raporcie NIK
W latach 2021-2023 z tytułu opłaty cukrowej i opłaty od napojów alkoholowych budżet państwa zasiliło ponad 5,2 mld zł – środki te miały wspierać działania profilaktyczne w zakresie zdrowia publicznego. Tymczasem – jak wskazuje w raporcie Najwyższya Izba Kontroli (NIK) – stały się one częścią ogólnego finansowania świadczeń zdrowotnych w ramach NFZ.
Polska Federacja Producentów Żywności (PFPŻ) nie kryje rozczarowania. Organizacja od samego początku wyrażała zastrzeżenia co do konstrukcji mechanizmu oraz braku transparentności dystrybucji środków pochodzących z dodatkowych danin.
Opłata cukrowa została wprowadzona z deklarowanym celem poprawy zdrowia publicznego i finansowania działań profilaktycznych. Tymczasem ustalenia NIK wskazują na poważne naruszenia w zakresie przeznaczenia tych funduszy, co budzi nasze głębokie zaniepokojenie.
Fundusze nie trafiały tam, gdzie powinny
Zgodnie z ustawą, wpływy z opłaty cukrowej oraz części opłaty od napojów alkoholowych miały wspierać konkretne działania zawarte w ustawie o zdrowiu publicznym oraz ustawie o przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z raportem NIK-u zamiast tego środki zasiliły ogólny budżet Narodowego Funduszu Zdrowia, nie powodując jednocześnie realnego wzrostu wydatków na profilaktykę.
(...) środki publiczne, a w szczególności te pochodzące ze specjalnych opłat celowych, powinny być wydatkowane w sposób transparentny i zgodny z pierwotnymi założeniami. Niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie tych funduszy podważa zaufanie przedsiębiorców i społeczeństwa do intencji ustawodawcy oraz efektywności mechanizmów finansowania zadań publicznych.
Branża spożywcza od początku sceptycznie odnosiła się do opłaty cukrowej – zarówno z powodu jej konstrukcji, jak i potencjalnego wpływu na koszty produkcji oraz ceny detaliczne. Wprowadzenie daniny miało uzasadnienie zdrowotne, ale jak wskazują przedstawiciele sektora, brak realnych efektów profilaktycznych w połączeniu z obciążeniem fiskalnym może w dłuższym terminie osłabić nie tylko konkurencyjność firm, ale też zaufanie do państwowych instytucji.
Opłata cukrowa została wprowadzona w Polsce 1 stycznia 2021 roku jako narzędzie walki z otyłością i chorobami dietozależnymi, poprzez ograniczenie konsumpcji napojów słodzonych. Podatek cukrowy w Polsce płacą producenci oraz importerzy napojów zawierających cukry proste lub substancje słodzące.
foto: mat. redakcji
